از آنجایی که در حدود ۱۰ درصد از مواد خشک بدن مرغ و در حدود ۳۵ درصد از مواد خشک تخم‌مرغ از املاح تشکيل شده است، از اين‌رو تغذیه ماکیان با املاح کافی بسیار حائز اهمیت می باشد. در حدود 97 درصد پوسته تخم مرغ از کلسیم کربنات تشکیل شده است. وزن پوسته در حدود 6 گرم است که تقریبا کل این میزان از کربنات کلسیم تشکیل شده است. کلسیم از دو طریق یا دو منبع برای تشکیل پوسته تخم‌مرغ بدست می‌آید؛ منبع اول از طریق خوراک و با جذب کلسیم از روده و انتقال به جریان خون انجام می‌شود. منبع دوم، منابع ذخیره‌ای کلسیم در استخوان‌های مدولار است؛ در طی زمانی که تخم‌مرغی در حال تشکیل نیست این منابع ذخیره‌ای دوباره احیا می‌شوند.
تشکيل استخوان در جوجه‌ها و در مرغ‌هاى تخمگذار از نظر تخم‌مرغ به‌خصوص پوسته آن املاح نقش مهمى را به‌عهده دارند. دانه‌ها و مواد ديگرى که در جيره غذائى طيور به‌کار مى‌روند و داراى مقاديرى املاح و به‌خصوص کلسيم و سديم و کلر مى‌باشند ولى اين مقدار کافى براى تأمين احتياجات جوجه‌ها و مرغ‌هاى تخمگذار نيست و مى‌بايد از مواد ديگر که از نظر املاح غنى هستند استفاده نمود. موادى که به اين منظور بيشتر مورد استفاده قرار مى‌گيرند عبارتند از: پودر استخوان، پودر صدف يا گوش‌‌ماهي، سنگ آهک، سنگ‌ريزه و نمک طعام.
سنگ آهک
رایج ترین منبع کلسیم برای مرغان تخمگذار سنگ آهک (مانند سنگ جوشقان و سنگ کریستال) است که بیشتر این ماده از کلسیم کربنات (CaCO3) تشکیل شده است. این مکمل معدنی خیلی خوب توسط پرنده‌ها هضم می‌شود. کلسیم کربنات به یون های کلسیم(Ca2+) وکربنات ( CO32-) تجزیه می‌شود و به صورت سالم و غیرتجزیه‌شده قابل ورود به جریان خون نیست. یون‌های کلسیم و کربنات دوباره ترکیب و تشکیل کربنات کلسیم را می‌دهند و سپس برروی تخم‌مرغ رسوب و پوسته تشکیل می‌گردد. سنگ‌هاى آهکى (مانند سنگ جوشقان و سنگ کریستال) مقدار کافى مواد کلسيمى دارند و در مناطقی که تهيه پودر صدف میسر نمی باشد، بسادگی مى‌توان سنگ آهک را مورد استفاده قرار داد. سنگ آهک (مانند سنگ جوشقان و سنگ کریستال) را ابتدا خرد کرده سپس بشکل آرد و پودرسنگ به جيره غذائى جوجه‌ها و مرغ‌هاى تخمگذار اضافه مى‌کنند و در مرغ‌هاى تخمگذار به سبب احتیاج بیشتری که به کلسیم دارند مقدارى از سنگ آهک بايد به‌طور آزاد در اختيار آنها گذاشته شود.
سنگ دانه و پودرسنگ
ماکیان از سنگ‌ريزه‌ها معمولاً براى خرد کردن غذا در داخل سنگدان استفاده مى‌کنند. اين سنگ‌ريزه‌ها مى‌بايست از نوع گرانيت (Geranite) و يا کوارتز (Qwarts) و يا فلدسپار (Feldspar) و يا سنگ‌هاى فسفاتى باشد اندازه سنگ‌ريزه‌ها براى جوجه‌هاى تخمگذار و مرغ‌ها متفاوت است. اگر جوجه‌ها معمولاً از غذاى تمام آردى استفاده مى‌کنند احتياج به اضافه نمودن سنگ‌ريزه به جيره غذائى نيست ولى در سنين بالاتر حتماً بايد مقادير کافى سنگ‌ريزه در اختيار ماکیان قرار داد. سنگ‌ريزه علاوه بر اينکه به هضم و خرد شدن غذا کمک مى‌کند تا اندازه‌‌اى از نظر تأمين کلسيم و فسفر نيز مورد استفاده قرار مى‌گيرد.
پودر استخوان
پودر استخوان را می توان از راههای متعدد تهیه نمود. نخست باید مواد آلى آن را سوزاند و تا چربى آن گرفته شود، سپس باقى‌مانده آن را به شکل پودر تبدیل نمود. اين فرآورده داراى مقدار کافى فسفر است.
پودر بدست آمده علاوه بر اینکه می تواند مصرف خوراکى براى دام داشته باشد، کودى غنى از فسفر است. پودر استخوان را می تواند در همه جای کشور عزیزمان تهيه نمود. میزان پودر استخوانی که در فرمول‌هاى غذائى طيور باید استفاده شود، بستگی به سن و احتياجات طیور دارد ولى عموماً ۱-۳ درصد مى‌باشد.
پودر صدف يا گوش‌ماهى
پودر گوش‌ماهى را به سادگی و با قیمت ارزان در نقاط ساحلى تهیه نمود. در این روش گوش‌ماهى‌هاى به‌دست آمده را خرد کرده تا به شکل آرد نرم براى جوجه‌ها و يا بشکل خرد شده براى مرغ‌هاى تخمگذار به مصرف برسد. پودر گوش‌ماهى دارای کلسيم بسيار غنى و ميزان فسفر مناسب می باشد و استفاده از پودر استخوان و پودر صدف سبب تأمين مقدار کافى کلسيم و فسفر در فرمول مى‌شود.
در جوجه‌ها معمولاً از صدف نرم شده و به شکل آرد استفاده می شود.مرغ‌هاى تخمگذار احتیاج بیشتری به کلسیم دارند و علاوه بر اضافه نمودن پودر صدف به آرد مقدارى نيز به‌صورت آزاد در اختيار آنها قرار مى‌دهند. پودر گوش‌ماهى کلسيم بسيار زيادی دارد.
نمک طعام
نمک طعام در جيره غذائى تمام دام‌ها به‌کار مى‌رود. نمک طعام منبع اصلى سديم و کلر در بدن مى‌باشد.
استفاده بيش از حد در غذاى طيور سبب ورم کليه و نفريت و حتى مرگ مى‌گردد. از نمک طعام به نسبت 0/5 تا ۱ درصد حداکثر در غذاى ماکیان استفاده مى‌شود. حداقل مقدار کشنده نمک طعام براى جوجه‌هاى در حال رشد ۴ گرم براى هر کيلو وزن زنده مى‌باشد. اگر از موادى مانند کشک يا پودر ماهى که حاوى مقادير زيادى نمک هستند استفاده شود اضافه نمودن نمک طعام به غذا ضرورتى ندارد.
مقالات مرتبط
- پودرسنگ
- کاربرد پودرسنگ
- کاربرد پودرسنگ در کشاورزی
- مزایای مصرف پودر سنگ در خوراک دام و ماکیان
- استاندارد استفاده از پودر سنگ به عنوان خوراک دام و ماکیان
- سنگ آهک
منابع و مآخذ
کارگاه سنگ و بلوک ایران مرکز پخش و عرضه کننده انواع پودر سنگ، پودر سنگ جوشقان، مواد آبگریز، سنگهای دانه بندی شده و سنگهای تزئینی می باشد.
کیسه های پودر سنگ در بسته بندی های 30 کیلوگرمی عرضه می شود.
محصولات به تمامی نقاط کشور بنا به درخواست مشتری ارسال می گردد.
مدیریت فروش: یحیی حامدی